22 mei 2019, door Frans Kapteijns.
Iedere maand schrijft onze brabant vertelt ambassadeur, Boswachter Frans Kapteijns, een mooie column over de dingen die hem in het dagelijks leven opvallen. Deze column vertelt Frans meer over de Wielewaal.
In de vroege ochtend van 1 mei was ik weer eens op Kampina, Natuurmonumenten. Natuurlijk ben ik wel vaker te vinden in dat prachtige natuurgebied, maar die eerste mei was wel heel bijzonder. Ampertjes een paar stappen in het gebied of ik hoorde de wielewaal zijn mooie dudeljo roepen. Hij bleef maar roepen en uiteindelijk gaf hij zich bloot en dat maak ik zelfs zelden mee.
Wielewaal
Hij liet zich mooi zien en dat het een mannetje was, was ook heel duidelijk, want het verschil tussen een mannetje wielewaal en een vrouwtje wielewaal is heel groot. Zij is een beetje meer groen dan geel, terwijl hij een uitgesproken prachtige, heldergele kleur heeft. Daarnaast heeft het mannetje zwarte vleugels en een zwarte staart. Zij heeft donkere vleugels.
Wandelen en zingen
Zo zien ze er dus uit, maar ik dacht bij het zien van de schim van hem, meteen aan een deel van mij jeugd. Dat deel wat ik al wandelend en Dudeljo zingend, zie liedje hieronder, door Nederland trok. Gedurende een lange periode, basisschooltijdperk, was ik lid van WSV De Gemzen in Vught. Mijn vader Jan Kapteijns was de voorzitter, en onze buurman Ome Jos Hombergen, de secretaris. Het ging in die periode in huize Kapteijns dus vooral veel over de wandelsport. In onze woonkamer lag er altijd wel iets aan boekjes, vlaggetjes of ander materiaal van WSV De Gemzen. In mijn kamer hingen natuurlijk de medailles en andere snuisterijen, die je kreeg na een gelopen wedstrijd. Voorafgaande aan het weekend van weer een nieuwe wedstrijddag, werd het wat spannender in huis, want we zouden op die dag bij die wandelsportvereniging in Waalwijk, Kaatsheuvel, ’s-Hertogenbosch etc. weleens een eerste prijs kunnen winnen. Dus er werd alles op alles gezet om te zorgen dat alle leden goed op de hoogte waren van die belangrijke dagen. Terugkijkend vond ik dat best een leuke tijd en het genieten van wandelen is daar begonnen.
Trekvogel
Terug naar de wielewaal, een trekvogel. Mannetje wielewaal komt als eerste teruggevlogen naar Nederland, en dat is zo ongeveer rond begin mei. Meestal zitten er dan al bladeren aan de bomen en dan valt deze uitgesproken zomervogel bijna niet op. Vooral die gele kleur is tegen de achtergrond van de jonge blaadjes, een uitstekende camouflage. Daarbij zitten de wielewalen altijd in de toppen van de bomen en valt het nog minder mee, vooral bij zonnige dagen, om ze goed te kunnen zien. Soms helpt het nabootsen van het geluid van de wielewaal wel enigszins, want ze zijn best wel nieuwsgierig. Ze doen dan hun best om te komen kijken welke concurrent in hun gebied zit. En dat is dan een mooie gelegenheid om ze te spotten, maar ik kan je garanderen dat het niet mee zal vallen.
Gespot
Toch heb ik in mijn leven al een paar keer meegemaakt, dat ik de vogel heel goed kon zien. In alle gevallen waren het mannetjes. De eerste keer was wel grappig, want de wielewalen waren al in het land, maar er zaten nog nauwelijks blaadjes in de bomen! En dan valt zo’n vogel in een uitgemeten zomers geel verenpak erg goed op. Dat mannetje heb ik dus goed kunnen volgen en ik heb dan ook meer dan een uur de activiteiten van die vogel waar kunnen nemen.
De tweede keer was in een Belgisch natuurgebied. Met 2 vrienden zou ik daar naar een poel gaan kijken om foto’s te maken van slangenwortel. Dat stond daar namelijk massaal. We waren op weg naar die plek, totdat we alle drie plotseling aan de grond genageld bleven staan. Recht voor ons, op nog geen 5 meter, was een mannetje wielewaal aan het bidden, zoals een torenvalk. Ik had daar weleens van gehoord van dat bidden, maar nog nooit live gezien. En op die dag, op die plek dus wel. Alle drie hielden we onze adem in en was er geen beweging te merken. Het enige wat bewoog waren onze vingers, zodat we goed konden in- en uitzoomen met onze verrekijkers. Niets maar dan ook niets hebben we gemist van de show die deze wielewaal ons bood! Nadat hij was vetrokken zijn we even gaan zitten om de sfeer, het beeld en het unieke van deze ervaring te delen. Volgens mij waren onze wangen fel rood van opwinding.
DE WIELEWAAL
Kom mee naar buiten allemaal
Dan zoeken wij de wielewaal
En horen wij die muzikant
Dan is zomer weer in het land
Dudeljo klinkt zijn lied
Dudeljo klinkt zijn lied
Dudeljo en anders niet
Hij woont in het dichte eikenbos
Gekleed in gouden vederdos
Daar jodelt hij op zijn schalmei
Tovert onze harten blij
Dudeljo klinkt zijn lied
Dudeljo klinkt zijn lied
Dudeljo en anders niet.
Heb je vragen over deze column of over de natuur, mail dan naar Frans.Kapteijns.bsw@gmail.com
